Cumalıkızık, bir Osmanlı köyü

8.02.2013 09:45:00
Cumalıkızık, bir Osmanlı köyü

KORUMA ALTINDA BİR OSMANLI KÖYÜ: CUMALIKIZIK

Yıllardır Bursa’ya gelir giderim de böyle bir yerden nasıl haberim olmaz, hayret doğrusu.

Hani biliyorsunuzdur ama gidememişsinizdir, o ayrı bir mesele. Adını bile duymamışım be kardeşim.

Bir akraba ziyareti sırasında adını duyduğum Cumalıkızık, benim için Bursa’da bir semt ismi idi sadece. Yemekten sonra Salih abi köyü gezmeyi teklif ettiğinde bile bu konuda hiçbir fikrim yoktu.

Neyse ki kısa süreli de olsa gezme fırsatı bulabildik. 

Dağların ulusu, Uludağ’a sırtını dayamış bu köy içinde bulunduğu muhteşem doğanın yanı sıra tarihi dokusuyla da insanı adeta baştan çıkarıyor. Kış mevsimi olmasına rağmen her taraf tıklım tıklım meraklı insanlarla dolu. Köyün bütün sokaklarını hediyelik eşya, el dokuması ürünler ve köylüler tarafından üretilen doğal gıdaların satıldığı tezgâhlar kaplamış.

Ayrıca pansiyonlar, lokantalar, kahvehaneler derken her şeyi ile turizme kazandırılmış bir köy, Cumalıkızık.



Her köşe ecdadın estetik anlayışı ve dünyaya bakış açısını yansıtıyor. Yani mekânlar insana huzur veriyor sizin anlayacağınız.

Tezgâhlarda duran köylülerden aldığımız bilgilere göre bir ara neredeyse köyde kimse kalmamış. Özellikle şehir hayatına özenen gençler hep gitmişler buralardan. Elbette iş imkânlarının kısıtlı olması da bunda çok önemli bir etken olmuş.

Ta ki 1980 yılına kadar…

Bu tarihte koruma altına alınan köy çeşitli projelerle gerekli yenileme çalışmaları yapılarak turizme kazandırılmış. Yapılan tanıtım çalışmaları sonucunda çok sayıda yerli ve yabancı turistin ilgisini de çekince hızla değişivermiş her şey…

Cumalıkızık hakkında kısaca bilgi vermek gerekirse; Bursa’nın doğusunda Ankara yolu üzerinde Bursa’ya 13 km mesafede, Uludağ’ın yamaçlarında beş kızıklı köyden biri olup Orhan Gazi Vakfiyesi’ne bağlı bir köydür.

Osmanlı dönemi konut dokusunu günümüze kadar koruyan nadir köylerden olan 700 yıllık tarihi Cumalıkızık köyü, Osmanlı dönemi kırsal mimarisinin önemli örneklerinden biri olup, halen geleneksel yaşam biçimini korumaya çalışmaktadır.

Köy, dokusunun korunması amacıyla devlet tarafından1980 yılında koruma altına alınmıştır. Köyde bulunan evlerin birer odalarının restore edilerek ev pansiyonuna çevrilmesi çalışmaları büyük oranda tamamlanmış gibi görünüyor.

Cumalıkızık evleri, Osmanlı Türk mimarisinin özelliklerini taşımaktadır. Genellikle iki ya da üç katlı olan evlere sokaktan iki kanatlı ahşap kapıyla avludan geçilerek girilir. Avlunun zemini toprak veya taştan yapılmıştır. Alçak tavanlı ara kat evin kışlık, yüksek tavanlı ikinci kat ise yazlık bölümüdür.

Hayat ve sofa iklime ve manzaraya yönlendirilmiştir. Evlerin zemin katlarında ahşap hatıllı geleneksel taş malzeme üst katlarında ise ahşap çatkı arasında kerpiç malzeme, çatıda ise alaturka kiremit kaplı kırma çatılı ahşap malzeme hâkimdir.

Duvarları genellikle sarı, mavi, beyaz, mor ve yeşil renktedir. Evlerin giriş katında mahremiyet açısından dışa açılan pencere yoktur. Pencereler boş odada bulunmaktadır. Yaptığımız kısa bir araştırmaya göre; Cumalıkızık yerleşim alanı üzerindeki 270 evden 57’si tescilli sivil mimarlık örneğidir. Bunlardan başka tescilli cami ve hamam ile iki anıtsal çınar ağacı ve çeşme bulunmaktadır.

 Yolunuz Bursa’ya düşerse bu şirin köyü ziyaret etmeyi ihmal etmeyin derim.

Muhabbetle kalın dostlar…


İzzet Irmak, gezdi, gördü ve yazdı...